چه در آسیا و چه در آمریکای شمالی و چه در اروپا، وقتی پا در کلاس درسی بگذارید، تقریباً به یقین، خواهید دید که معلمان و دانش‌آموزان دارند درک و دریافتشان از جهان را از طریق یک جلسه‌ی روزانه‌ی منظمِ مبتنی بر مطالعه که
پر از فعالیت‌های خواندن است شکل می‌دهند. کتاب‌ها به دانش‌آموزان امکان می‌دهند تا با فهمِ متون داستانی و غیرداستانی و مقایسه‌ی آن‌ها با ادراک خودشان از جهان و بصیرت‌ها و دیدگاه‌های شخصی‌شان، کسب آگاهی کنند، سرگرم شوند، یا از وضعیت خود بیرون روند؛ و در نهایت بتوانند متون گوناگون را با یکدیگر مقایسه کنند.
هرچند ممکن است شما گنجینه‌ی عظیمی از کتاب در کتاب‌خانه‌‌ی مدرسه‌تان داشته باشید، اغلب دست و پا کردن شیوه‌هایی تازه و درگیرکننده برای مطالعه‌ی ادبیات می‌تواند دشوار باشد. بنابراین، امروز ما تعدادی فعالیت جواب پس
داده را کندوکاو خواهیم کرد که می‌توان آن‌ها را برای هر کتابی و در هر گروه سنی‌ای اجرا کرد. اجرای این فعالیت‌های خواندن آسان است و این فعالیت‌ها برای اغلب گروه‌های سنی از سال‌های آغازین دبستان تا سال‌های دبیرستان، مناسب‌اند.
۱- قصه‌ی یک عمر به روایت تصویر
شخصیت اصلی یک کتاب که اخیراً خوانده‌اید را بِکِشید. او را در خردسالی، میان‌سالی و سالخوردگی نشان دهید. در زیر هر تصویری، بنویسید که فکر می‌کنید در آن لحظه از زندگی‌شان مشغول چه کاری هستند، و توضیح دهید که احتمالاً چرا دارند چنین می‌کنند. مثلاً اگر خردسالی هری پاتر را کشیده باشید، ممکن است هری در حال خواندن ورد و افسون‌هایی بر مادرش باشد تا مادرش مدام غذاهای خوشمزه به او بدهد!
۲- متنی برای خود
بر اساس کتابی که اخیراً خوانده‌اید، داستانی درباره‌ی خودتان را که به یک رویداد یا یک شخصیت در آن کتاب مرتبط است، به اشتراک بگذارید. به احتمال زیاد، بهتر است این کار در قالب یک روایت مکتوب انجام شود. تجربه‌تان را حداکثر به چهار موقعیتی که در متن روی داده، پیوند دهید. «متنی برای خود» فرصتی عالی است برای اینکه دانش‌آموزان مواجهه‌ای درون‌نگرانه با محتوایی که خوانده‌اند بیابند و مقایسه‌هایی با تجارب زندگی خودشان انجام دهند. این فعالیت برای نوجوانان جذاب‌تر است تا برای کم‌سالان.
موجودی دیگر می‌نویسید، تمرکزتان بر این باشد که چگونه او را سالم و زنده نگهدارید و همچنین اطلاعاتی ارائه دهید که توضیح می‌دهد چگونه می‌شود او را شادمان – و در صورت لزوم – تحت کنترل نگه داشت.
۴- دفترچه خاطرات عزیز
خودتان را جای یکی از شخصیت‌هایی بگذارید که به تازگی درباره‌اش خوانده‌اید و یک مدخل دفترچه‌ی خاطرات را از یک لحظه‌ی مهم در داستان، بنویسید. سعی کنید لحظه‌ای در داستان را انتخاب کنید که در آن، شخصیت، تعاملات و عواطف زیادی را برای به اشتراک گذاشتن در یک مدخل دفترچه خاطرات تجربه کرده است. مدخل دفترچه خاطراتِ شما باید حدود یک صفحه باشد و شامل اطلاعاتی باشد که از کتاب درباره‌ی وقتی که آن شخصیت در آن مکان و زمان خاص بوده، آموخته‌اید. به خاطر داشته باشید که وقتی دارید یک مدخل دفترچه خاطرات می‌نویسید، دارید آن را از منظر اول شخص می‌نویسید. و این یادداشت معمولا – هرچند نه همیشه – با فعل زمانِ حال نوشته می‌شود. نوشتن دفترچه خاطرات همیشه فعالیت بسیار محبوبی بوده، اما ابزارهای شبکه‌های اجتماعی همچون فیس‌بوک و وب‌لاگ‌نویسی از جهاتی موجب تغییر این امر شده‌اند.
۵- نقشه‌اش را بکش!
چطور درس‌های خواندن را لذت‌بخش کنیم؟ این فعالیتِ خواندن، با اطمینان بالایی به این پرسش پاسخ می‌دهد. سعی کنید نقشه‌ای را از یکی از مکان‌های مورد اشاره در متنیکه اخیراً خوانده‌اید، بکشید. ببینید چقدر از جزییات را می‌توانید وارد نقشه کنید و اطمینان یابید که نقشه‌تان را با خواننده‌ی دیگری هم به بحث بگذارید تا بتوانید مقایسه کنید و اگر لازم بود، چیزهای بیشتری را اضافه کنید. قدری زمان و کوشش را صرف این کنید تا اطمینان حاصل کنید که نقشه‌ی شما برای همان کسانی که مخاطب کتاب‌اند، جذاب به نظر می‌‌رسند. مطمئن شوید که عناصر زیر در نقشه‌تان وجود دارند: مرزها، جهت‌ها، تعریف، نشانه‌ها، عنوان، مقیاس
۶- خودت را ابراز کن
با چهره‌ات احساساتی که شخصیت‌های اصلی کتاب تجربه کرده‌اند را نشان بده و با استفاده از یک آی‌پد یا دوربین دیجیتال از آن حالت‌های چهره عکس بگیر. روی کامپیوتر یا ابزار دیجیتالت آن‌ها را در یک فایل کنار هم قرار بده و زیر آن تصویر، عواطف موجود در تصاویر را توضیح بده و بگو که شخصیت اصلی در چه زمانی این احساس را تجربه می‌کرده. این کار فرصت خوبی است برای اینکه چیزی شبیه به کارگردانی خلاق را به این فعالیت بیفزایید. مطمین شوید که در تصاویر مختلف، فیلترها و استایل‌های گرافیکی‌ای که در دسترس دارید، کند و کاو می‌کنید.
۷- کارمند آژانس مسافرتی
خودت را یک کارمند آژانس مسافرتی در نظر بگیر که وظیفه‌اش تبلیغ شهری است بنا به انتخاب خودتان که از دل متنی که اخیراً می‌خوانده‌اید انتخاب شده است. در یک گروه، باید طرحی مفهومی از همه‌ی چیزهای هیجان‌انگیزی
که در شهر منتخبتان رخ می‌دهند دست و پا کنید و سپس آن را به کلاس عرضه کنید. هیچ چیزی را از قلم نیاندازید، از جمله سالن‌های سینما، رستوران‌ها، ورزش‌ها، فعالیت‌های ماجراجویانه، سرگرمی و بسیاری دیگر… در صورتی که درباره‌ی بعضی جزییاتِ مکانی که در داستان به آن اشاره شده اطلاعات کمی در خود کتاب موجود است، اگر مکان واقعی است قدری تحقیق کنید؛ یا اینکه به خلاقیت‌تان روی بیاورید و بعضی مکان‌ها و جذابیت‌‌های توریستی را بر اساس آن‌چه خوانده‌اید، بربسازید.
۸- استخدام شدی
یک شخصیت از یک کتاب را انتخاب کنید و به این فکر کنید که یک شغل مناسب برای او چه چیز می‌تواند باشد. می‌توانید یک شغل کاملاً متناسب انتخاب کنید، مثلاً نیروی حفاظتی برای سوپرمن، یا رویکردی قدری غریب‌تر و نامتعارف‌تر در پیش بگیرید و مثلاً بگویید آشپز شیرینی‌فروشی. هر کدام را که انتخاب کردید، باید نامه‌ای از منظر این
شخصیت بنویسید و برای استخدام شدن در آن شغل درخواست دهید. حتماً توضیح دهید که چرا شخصیت مورد نظر شما کارمند خوبی خواهد شد و چه مهارت‌هایی دارد که او را به گزینه‌ای ایده‌آل برای آن شغل تبدیل می‌کند.
عملاً با استفاده از همه‌ی ویژگی‌های ارزشمندی که شخصیت منتخب شما دارد، بکوشید او را قالب کنید!
۹- وضعیت چیست؟
یک صفحه‌ی فیس‌بوک برای شخصیت‌تان بسازید و «وضعیت»هایی[۱] درباره‌ی اینکه اخیراً آن شخصیت مشغول چه کاری بوده منتشر کنید. از چند تصویر هم استفاده کنید و اطمینان حاصل کنید که وضعیت‌های شما به آن شخصیت و به داستان مربوط‌اند حدود ۳-۴ وضعیت، همراه با تصویر، قاعدتاً باید تصویری کلی از آن شخصیت را منتقل کند. از وضعیت‌هایی که می‌گذارید استفاده کنید تا به این پردازید که آن شخصیت از حیث شغلی چه می‌کند، در اوقات فراغت چه می‌کند، در تعطیلات چه‌جور جاهای می‌رود و چیزهایی از این دست.
با استفاده از حباب‌های نقل‌قول و تصاویری از شخصیت‌ها، مکالمه‌ای بین دو شخصیت از داستانی که مشغول خواندن آن بوده‌اید را بکشید. به خاطر داشته باشید که افکار را در «ابر»ها می‌کشند و سخنان را در «حباب»ها. برای الهام‌گرفتن و یافتن ایده، حتماً به بعضی کتاب‌های کمیک و رمان‌های مصور نگاهی بیاندازید. معمولاً این فعالیت با قلم و کاغذ بهتر انجام می‌شود اما اپلیکیشن‌ها و ابزارهای زیادی هم هستند که با استفاده از فناوری به شما امکان می‌دهند که این کار را انجام دهید.
۱۱-خوش‌ساخته‌های شگفت‌انگیز
خوش‌ساخته، شیئی است که اهمیت یا معنایی خاص در خود دارد. گاهی این اشیاء ممکن داستان خیلی مهمی پشت خود داشته باشند. شک ندارم که شما اسباب‌بازی موردعلاقه‌ای دارید یا والدینتان اقلام ویژه‌ای در خانه دارند که آن را یک شیء خوش‌ساخته قلمداد می‌کنند. برای فعالیت امروز، باید پنج خوش‌ساخته را از متنی که مشغول خواندنش بوده‌اید انتخاب کنید و توضیح دهید که چه چیز باعث می‌شود آن اشیاء چشمگیر یا حائز اهمیت باشند. نیازی نیست همه‌ی آن خوش‌ساخته‌ها اهمیتی حیاتی برای داستان داشته بوده باشند، اما مطمئنم که حداقل یکی – دو تایشان نقش بزرگی داشته‌اند. حتماً نقاشی‌ای از آن خوش‌ساخته بکشید و اگر لازم بود، برچسبی روی آن درج کنید.
۱۲-متفاوت بیاندیش
سه رویداد مهم از متن را برگزینید و توضیح دهید که اگر شما به جای شخصیت‌های داستان بودید، به چه شکل متفاوتی با آن رویدادها مواجه می‌شدید. توضیح دهید که این عملِ متفاوت، چطور نتیجه‌ی پایانی داستان را به طور جزیی یا اساسی تغییر می‌دهد. در این فعالیت، با بینش کافی بیاندیشید و به نسبت‌های علت و معلولی فکر کنید. گاهی کوچک‌ترین اعمال شما می‌تواند اثری عظیم بر دیگران داشته باشد.
پاپلت یک ابزار کشیدن نقشه‌ی ذهن است که به شما امکان می‌دهد با استفاده از عکس، متن و نقاشی ایده‌ها را به هم متصل کنید. از دل متنی که اخیراً خوانده‌اید، یک شجره‌نامه یا طرح شبکه‌ای بکشید که رابطه‌ی شخصیت‌های داستان با
یکدیگر را توضیح می‌دهد.برخی‌شان ممکن است پدر و فرزند باشند، برخی زن و شوهر، و برخی دشمنان خونی! سعی کنید جوری طرح را در بیاورید که دنبال کردن آن ساده باشد.
۱۴-سه آرزو داری
یک غول چراغ جادو در میانه‌های داستانی که به‌تازگی خوانده‌اید ظاهر می‌شود و به دو شخصیت اصلی داستان امکان برآورده شدن سه آرزو را می‌دهد. آن‌ها چه آرزویی می‌کنند، و چرا؟ در نهایت، آیا آرزوهای آن‌ها چیزی را در داستان تغییر می‌دهد؟ چگونه؟ در این‌جا هم به رابطه‌ی علت و معلولی بیاندیشید، و به اینکه چطور این اتفاقات ممکن بود مسیر کتابی که مشغول خواندن آن بوده‌اید را تغییر دهد.